بسم الله الرحمن الرحیم

امشب، شب بیست و یکم ماه رمضان، در برنامه مهر ولایت شبکه اول تلویزیون شخصیت فرهیخته قرآنی، آقای دکتر نقی‌پورفر، نکته جالبی را در باره معرفی اهل بیت علیهم السلام در قرآن مطرح کردند. طبق برداشت ایشان، خداوند در قرآن کریم، اهل بیت را با سه گروه از آیات  معرفی نموده است.

ایشان پس از ذکر مقدمه‌ای، به عناوین این سه گروه از آیات اشاره کردند که به نظر من کلیدی برای درک مقام اهل بیت در قرآن است و تلاوت آیات الهی با توجه به این نکته مشتمل برکات فراوانی است. البته شرایط خاص برنامه تلویزیونی و وقفه‌های برنامه و صحبت‌های مجری مانع از آن شد که ایشان بتواند به طور مطلوبی دیدگاه جالب خود را بیان کند. چون احساس کردم نکته کلیدی و قابل استفاده‌ای در بیانات ایشان بود، آن را با بیان خود در این جا تقریر می‌کنم.

مقدمه

در سیر تکاملی هدایت الهی، همگام با سیر تکاملی جامعه انسانی، قرآن کریم به عنوان پیام الهی از طریق آخرین فرستاده خدا برای هدایت انسان‌های معاصر آن حضرت یا بعد از او نازل شده است. قرآن کتابی برای هدایت است نه کتاب داستانسرایی و قصه‌گویی. قصه‌گویی قرآنی هدفدار است و هدف آن هدایت جامعه انسانی معاصر و بعد از عصر پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله است. از این رو داستان‌های قرآنی را با توجه به پیام آن‌ها برای جامعه معاصر نزول قرآن باید مورد مطالعه قرار داد. قرآن با مسلمانان سخن می‌گوید، وقتی که از هارون و موسی سخن می‌گوید باید دید این داستان چه پیامی برای مسلمانان دارد.

سه گروه از آیات در معرفی اهل بیت

خداوند اهل بیت علیهم السلام را به عنوان رهبران الهی جامعه انسانی در سه گروه از آیات معرفی کرده است که دو گروه اخیر درآمدی برای معرفت گروه اول از آیات است:

 1. آیاتی که مستقیما اهل بیت علیهم السلام را معرفی می‌کنند. مانند آیه تطهیر، آیه مباهله، آیات سوره کوثر و مانند این آیات

 2.  آیاتی که اهل بیت علیهم السلام را از طریق معرفی انبیاء و اولیاء الهی در امم پیشین معرفی می‌کنند، انبیاء و اولیائی که حکم شاگردی اهل بیت علیهم السلام را دارند. به تعبیری، این آیات از مقام تنزیل یافته اهل بیت سخن می‌گویند. مثلا وقتی قرآن از موسی و هارون علیهم السلام سخن می‌گوید، این بیان درآمدی است برای درک نسبت پیامبر خدا صلی الله علیه و آله خدا با علی علیه السلام. هنگامی که قرآن از مقامات مریم علیها السلام سخن می‌گوید، این پیام را می‌خواهد برساند که علی‌رغم حجاب معاصرت، حضرت زهرا سلام الله علیها در مقام استادی نسبت به آن حضرت از چه مقام معنوی می‌تواند برخوردار باشد. خداوند با این دسته از آیات زمینه درک مقام اهل بیت علیهم السلام را آماده می‌کند. اگر آصف، وزیر حضرت سلیمان که بخشی از علم کتاب را داشت آن مقام را داشته باشد، مقام علی علیه السلام که علم کل کتاب را داشت چه می‌تواند باشد؟

 3. آیاتی که خصوصیات تفصیلی اهل ایمان را بیان می‌کند. «إنّما المؤمنون الذین …».

مطلب را با توضیح بیشتر در زلال آسمانی مطالعه فرمایید.